Duyuru
Alzheimer Hastalığı için Yeni (2024) Tanı ve Evreleme Kriterleri Yayınlandı
4 Temmuz 2024 | 10:24

2018 yılından sonra ilk olarak 28 Haziran 2024 tarihinde Alzheimer hastalığının (AH) tanısına ve evrelemesine yönelik Alzheimer Derneği (Alzheimer's Association, AA) tarafından gözden geçirilmiş kriterler yayınlandı. 

Gözden geçirilmiş kriterlerde, henüz AH ile ilişkili belirtilerin gözlenmediği bir aşamada AH nöropatolojik değişikliğinin ortaya çıkmasıyla başlayan bir biyolojik bir süreç tanımlanmıştır. Bu sürecin ilerlemesi ile daha sonra klinik belirtiler ortaya çıkar ve hastalık ilerler.  Bu kriterlerde, AH biyobelirteçleri üç geniş kategoriye ayırmaktadır: 

  1. AH nöropatolojik değişikliğinin çekirdek biyobelirteçleri,

  2. AH'de önemli olan ancak diğer beyin hastalıklarına da dahil olan özgül olmayan biyobelirteçler,

  3. AH ile yaygın olarak birlikte bulunan hastalık veya durumların biyobelirteçleri.

Ayrıca AH'nin çekirdek biyobelirteçleri, Çekirdek 1 ve Çekirdek 2 olarak alt bölümlere ayrılır:

  • Çekirdek 1 biyobelirteçleri, hastalık sürecinin erken döneminde anormal hale gelir ve doğrudan amiloid plakları veya fosforile tau'yu (p-tau) ölçer. Bunlar arasında amiloid PET; beyin omurilik sıvısı (BOS) amiloid beta 42/40 oranı, BOS ptau181/amiloid beta 42 oranı ve BOS toplam (t)-tau/amiloid beta 42 oranı; ve p-tau217 gibi plazma biyobelirteçleri bulunur. AH tanısını koymak ve hastalık ile ilgili klinik kararlar vermek için anormal bir Çekirdek 1 biyobelirteci sonucu yeterli kabul edilmektedir. 

  • Çekirdek 2 biyobelirteçleri, hastalık sürecinin daha sonraki aşamalarında anormal hale gelir ve semptomların başlangıcıyla daha yakından ilişkilidir. Çekirdek 2 biyobelirteçleri arasında tau PET ve tau proteinopatisi ile ilişkili belirli çözünebilir tau parçaları (örneğin, MTBR-tau243), pT205 ve fosforile olmayan orta bölge tau parçaları bulunur. Çekirdek 2 biyomarkerleri, Çekirdek 1 ile birleştirildiğinde biyolojik hastalık şiddetini derecelendirmek için kullanılabilir ve AH'nin hastanın belirtilerine katkıda bulunduğuna dair güveni artırır.

Yönergede AH'nin biyolojik temelli tanısının, bilişsel bozukluğu olan bireylerin klinik değerlendirmesinin yerini almak yerine, ona yardımcı olmak amacıyla tasarlandığı özellikle vurgulanmaktadır.

background image